सध्या सोशल मीडियाच्या माध्यमातून लग्नाच्या नावाखाली फसवणुकीचे सत्र जोरात सुरू आहे. फेसबूक, व्हॉट्सअ‍ॅप, यूट्यूब, इंस्टाग्रामसारख्या व्यासपीठांवर अनाथ आश्रमांबाबत माहिती मोठ्या प्रमाणात पसरवली जाते. यात आश्रमांचे पत्ते, संपर्क क्रमांक आणि विशेषतः लग्नासाठी अनाथ मुली उपलब्ध असल्याचे दावे केले जातात. परंतु, बरेचदा ही माहिती खोटी किंवा फसवी असते. या फसवणुकीच्या जाळ्यात अनेकजण अडकतात आणि आर्थिक व मानसिक नुकसान सहन करतात. या लेखात आपण या फसवणुकीच्या पद्धती, त्यामागील हेतू, सावधगिरी आणि कायदेशीर उपाय याबाबत सविस्तर माहिती घेऊया.फसवणुकीची पद्धत कशी असते?फसवणूक करणारे लोक अतिशय चतुराईने आणि भावनिक आधार घेऊन आपली जाळी पसरतात. त्यांच्या काही प्रमुख पद्धती खालीलप्रमाणे आहेत:
आकर्षक जाहिराती आणि संदेश: click
सोशल मीडियावर आकर्षक जाहिराती आणि संदेश पसरवले जातात, ज्यात अनाथ आश्रमातील मुलींसोबत लग्नाचे आमिष दाखवले जाते. यात मुलींचे बायोडाटा, फोटो आणि संपर्क क्रमांक दिले जातात. काहीवेळा, या जाहिरातींमध्ये अनाथ मुलींना “सुखी संसार” देण्याचे भावनिक आवाहन केले जाते, ज्यामुळे लोक सहजपणे विश्वास ठेवतात.प्रवेश शुल्काची मागणी:
जेव्हा एखादी व्यक्ती या जाहिरातींना प्रतिसाद देऊन संपर्क साधते, तेव्हा त्यांना “गेट पास” किंवा “प्रवेश शुल्क” म्हणून ५,००० ते १०,००० रुपये भरण्यास सांगितले जाते. हे शुल्क आश्रमात प्रवेश मिळवण्यासाठी किंवा मुलीशी भेटण्यासाठी आवश्यक असल्याचे सांगितले जाते. पण पैसे भरल्यानंतर ना गेट पास मिळतो, ना मुलीशी भेट होते आणि ना कोणतेही स्थळ मिळते.
पैसे भरल्यानंतर फसवणूक करणारे त्यांचे फोन बंद करतात किंवा नवीन क्रमांकावरून पुन्हा तीच फसवणूक सुरू करतात. अनेकदा त्यांचे सोशल मीडिया खाते देखील बंद केले जाते, ज्यामुळे पीडित व्यक्तीला त्यांच्याशी संपर्क साधणे अशक्य होते.
खोट्या ओळखीचा वापर:
click below
फसवणूक करणारे शासकीय संस्था, अनाथ आश्रम किंवा स्वयंसेवी संस्थांचे नाव वापरतात. काहीवेळा ते शासनाच्या परवानगीखाली ही योजना राबवत असल्याचा दावा करतात. परंतु, यापैकी कोणतीही माहिती खरी नसते.ही फसवणूक कशी ओळखावी? फसवणुकीच्या जाळ्यात अडकण्यापासून स्वतःचा बचाव करण्यासाठी
खालील मुद्दे लक्षात ठेवा:
कागदपत्रांची मागणी नसणे:
कोणतीही वैध विवाह संस्था किंवा शासकीय योजना कोणत्याही व्यक्तीची ओळखपत्रे (उदा., आधार कार्ड, पॅन कार्ड, पासपोर्ट) आणि आवश्यक कागदपत्रे तपासल्याशिवाय स्थळ देत नाही. जर कोणी कागदपत्रे न मागता लग्नाचे स्थळ देण्याचे आश्वासन देत असेल, तर ते संशयास्पद आहे.
पैसे मागणे:
कोणतीही शासकीय किंवा वैध संस्था लग्नासाठी “गेट पास” किंवा “प्रवेश शुल्क” मागत नाही. जर कोणी आगाऊ पैसे मागत असेल, तर ती व्यक्ती किंवा संस्था फसवणूक करत असण्याची शक्यता आहे.शासकीय डोमेनची अनुपस्थिती:
जर शासनाच्या नावाखाली एखादी योजना राबवली जात असेल, तर ती अधिकृत शासकीय वेबसाइटवर (उदा., .gov.in डोमेन) उपलब्ध असते. खोट्या वेबसाइट्स किंवा सोशल मीडिया पेजेसवरून माहिती घेणे टाळा.
अनाथ आश्रमांचा दुरुपयोग:
बरेच अनाथ आश्रम खरोखरच गरजू मुलांसाठी काम करतात, परंतु त्यांचे नाव वापरून फसवणूक करणारे टोळ्या सक्रिय असतात. अशा आश्रमांशी संपर्क साधण्यापूर्वी त्यांची विश्वासार्हता तपासा.भावनिक दबाव:
फसवणूक करणारे भावनिक आवाहन करतात, जसे की “अनाथ मुलींना आधार द्या” किंवा “त्यांचे आयुष्य बदला”. अशा भावनिक दबावाला बळी पडू नका.शासन यामागे आहे का?शासन अशा कोणत्याही योजनेखाली अनाथ मुलींचे विवाह लावून देत नाही, ज्यासाठी प्रवेश शुल्क मागितले जाते. भारत सरकार किंवा राज्य सरकारच्या कोणत्याही अधिकृत योजनेत अशा प्रकारच्या जाहिराती किंवा शुल्काची मागणी केली जात नाही. जर कोणी शासनाच्या नावाने अशी योजना राबवत असल्याचा दावा करत असेल, तर खालील गोष्टी तपासा:
अधिकृत वेबसाइट:
शासकीय योजनांची माहिती फक्त .gov.in डोमेन असलेल्या वेबसाइटवर किंवा अधिकृत शासकीय पोर्टलवर उपलब्ध असते. उदाहरणार्थ, भारत सरकारच्या सामाजिक कल्याण विभागाच्या वेबसाइटवर अशा योजनांची माहिती मिळू शकते.
कायदेशीर प्रक्रिया:
शासकीय योजनांमध्ये कागदपत्रांची पडताळणी, मुलाखत आणि पारदर्शक प्रक्रिया असते. कोणतीही शासकीय संस्था आधार कार्ड किंवा इतर ओळखपत्रांशिवाय कोणालाही सेवा देत नाही.शुल्काची अनुपस्थिती:
शासकीय योजनांमध्ये सामान्यतः शुल्क आकारले जात नाही, विशेषतः लग्नासारख्या संवेदनशील विषयासाठी. जर कोणी शासकीय नावाने पैसे मागत असेल, तर ती फसवणूक असण्याची शक्यता आहे.फसवणुकीचे परिणामया फसवणुकीमुळे अनेक लोकांचे आर्थिक नुकसान तर होतेच, पण त्याचबरोबर मानसिक आणि सामाजिक नुकसानही होते. काही परिणाम खालीलप्रमाणे:
आर्थिक नुकसान:
- ८५ वर्षांच्या आजोबाला तरुणी गटली! पण लग्नाच्या शोधात कसे झाले पहा …
- मोफत बायो डाटा पाहण्यासाठी:मराठा लग्न अक्षदा कार्यपद्धती
पैसे भरल्यानंतर फसवणूक करणारे गायब होतात, आणि पीडित व्यक्तीला आपले पैसे परत मिळवणे कठीण होते.
मानसिक त्रास:
लग्नासारख्या संवेदनशील विषयात फसवणूक झाल्याने व्यक्तीला निराशा, अपमान आणि विश्वासघाताची भावना निर्माण होते.सामाजिक नुकसान:
काहीवेळा, अशा फसवणुकीमुळे व्यक्तीचे सामाजिक नातेसंबंध आणि प्रतिष्ठा यांना धक्का बसतो, कारण त्यांनी आपल्या जवळच्या व्यक्तींना याबाबत सांगितलेले असते.
कायदेशीर अडचणी:
जर पीडित व्यक्तीने फसवणूक करणाऱ्यांना पैसे ऑनलाइन पाठवले असतील, तर त्यांना कायदेशीर कारवाईद्वारे पैसे परत मिळवणे कठीण होऊ शकते.फसवणुकीपासून बचाव कसा कराल?
माहितीची पडताळणी:
कोणत्याही लग्नाच्या जाहिरातीवर विश्वास ठेवण्यापूर्वी त्या संस्थेची विश्वासार्हता तपासा. त्यांचे अधिकृत वेबसाइट, पत्ता आणि संपर्क क्रमांक तपासा. शक्य असल्यास, प्रत्यक्ष भेट देऊन माहिती घ्या.पैसे देणे टाळा:
कोणत्याही प्रकारचे शुल्क, विशेषतः “गेट पास” किंवा “प्रवेश शुल्क” देण्यापूर्वी सावध रहा. वैध संस्था अशा शुल्काची मागणी करत नाहीत.
कायदेशीर सल्ला घ्या:
जर तुम्हाला संशयास्पद जाहिरात दिसली, तर स्थानिक पोलिस किंवा सायबर क्राइम सेलशी संपर्क साधा. त्याचबरोबर, तुमच्या जवळच्या विश्वासू व्यक्तींशी चर्चा करा.
जागरूकता पसरवा:
अशा फसवणुकीबाबत तुमच्या मित्रांना, कुटुंबियांना आणि समाजाला सावध करा. सोशल मीडियावर अशा जाहिराती शेअर करू नका, कारण यामुळे फसवणूक करणाऱ्यांना प्रोत्साहन मिळते.सायबर क्राइम तक्रार:
जर तुम्ही अशा फसवणुकीला बळी पडला असाल, तर तातडीने सायबर क्राइम सेलला तक्रार करा. भारतात तुम्ही https://cybercrime.gov.in/ वर ऑनलाइन तक्रार नोंदवू शकता. तसेच, स्थानिक पोलिस स्टेशनमध्येही तक्रार दाखल करा.कायदेशीर कारवाई आणि उपायजर तुम्ही अशा फसवणुकीला बळी पडला असाल, तर खालील पावले उचला:
तक्रार नोंदवा:
स्थानिक पोलिस स्टेशन किंवा सायबर क्राइम सेलकडे तक्रार दाखल करा. तक्रारीसोबत फसवणूक करणाऱ्यांचे फोन नंबर, बँक खाते तपशील, आणि स्क्रीनशॉट्स यांसारखे पुरावे द्या.बँकेत संपर्क साधा:
जर तुम्ही ऑनलाइन पैसे पाठवले असतील, तर तातडीने तुमच्या बँकेत संपर्क साधा आणि व्यवहार रद्द करण्याची विनंती करा.
कायदेशीर सल्लागार:
सायबर क्राइम वकील किंवा कायदेशीर सल्लागाराची मदत घ्या, जेणेकरून तुम्हाला तुमचे पैसे परत मिळवण्यासाठी योग्य मार्गदर्शन मिळेल.
जागरूकता पसरवा:
तुमचा अनुभव इतरांसोबत शेअर करा, जेणेकरून इतर लोक सावध होतील आणि अशा फसवणुकीला बळी पडणार नाहीत.समाजाची भूमिकाया फसवणुकीला आळा घालण्यासाठी समाजाची भूमिका महत्त्वाची आहे. खालीलप्रमाणे समाजातील प्रत्येक व्यक्ती योगदान देऊ शकते:
जागरूकता मोहीम:
स्थानिक पातळीवर जागरूकता मोहिमा राबवून लोकांना अशा फसवणुकीबाबत सावध करता येईल. शाळा, महाविद्यालये आणि सामाजिक संस्था यामध्ये सहभागी होऊ शकतात.
सोशल मीडियावर सावधगिरी:
विवाह विषयक whats up group साठी येथे click करा
संशयास्पद जाहिराती किंवा संदेश शेअर करू नका. त्याऐवजी, अशा जाहिरातींना “रिपोर्ट” करा.
विश्वासार्ह संस्थांना प्रोत्साहन:
खऱ्या आणि विश्वासार्ह विवाह संस्थांना प्रोत्साहन द्या, ज्या कायदेशीररित्या आणि पारदर्शकपणे काम करतात.निष्कर्षलग्नासारख्या पवित्र आणि संवेदनशील बाबीचा वापर करून फसवणूक करणारे समाजातील भावनिक आणि सामाजिक कमकुवतपणाचा गैरफायदा घेतात. अनाथ आश्रमातील मुलींसोबत लग्नाच्या नावाखाली होणारी फसवणूक ही केवळ आर्थिक नुकसानच करत नाही, तर व्यक्तीच्या भावना आणि विश्वासालाही ठेच पोहोचवते. यापासून बचाव करण्यासाठी सावधगिरी, माहितीची पडताळणी आणि कायदेशीर जागरूकता महत्त्वाची आहे. जर तुम्हाला अशी कोणतीही फसवणूक दिसली, तर ती तातडीने पोलिसांना कळवा आणि तुमच्या जवळच्या लोकांना सावध करा.लग्न ही आयुष्यातील महत्त्वाची बाब आहे, आणि ती विश्वासार्ह आणि कायदेशीर मार्गाने करणे गरजेचे आहे. सावध राहा, शंका घ्या आणि समाजाला जागरूक करा, जेणेकरून अशा फसवणुकीला आळा बसेल. तुम्हाला याबाबत काय वाटते, हे आम्हाला नक्की कळवा आणि हा लेख तुमच्या मित्र-परिवारासोबत शेअर करा, जेणेकरून अधिकाधिक लोक सावध होतील.लक्षात ठेवा: भावनिक दबावाला बळी पडू नका, आणि कोणत्याही शुल्काची मागणी करणाऱ्या व्यक्ती किंवा संस्थेवर विश्वास ठेवण्यापूर्वी पूर्ण तपासणी करा.
